بررسی جامع علل، علائم و درمان افتادگی پا
فوت دراپ که افتادگی پا نامیده می شود، اصطلاحی عمومی برای دشواری در بلند کردن قسمت جلوی پا است. اگر افتادگی پا داشته باشید، هنگام راه رفتن ممکن است قسمت جلوی پای شما روی زمین کشیده شود.
افتادگی پا بیماری نیست، بلکه نشانه یک مشکل اساسی عصبی ، عضلانی یا تشریحی است. افتادگی پا شامل دشواری در بلند کردن قسمت جلویی پا است که می‌تواند در هنگام راه رفتن چالش‌هایی ایجاد کند. این شرایط یک علامت شایع بیماری ام اس (MS) است اما می‌تواند از دیگر سندرم‌های عصبی و یا آسیب فیزیکی به عصب نیز ناشی شود.
افرادی که این علامت را دارند هنگام راه رفتن زانوی خود را بالا می‌آورند، طوری که انگار دارند از پله‌ها بالا می‌روند. سایر علائم مربوط به عضلات و اعصاب ام اس می‌توانند چالش‌های ارائه‌شده توسط این شرایط را بدتر کنند. گزینه‌های درمانی بسیاری موجود هستند، از آتل گرفته تا فیزیوتراپی تا جراحی. آن‌ها ممکن است راه رفتن نرمال را به طور کامل احیا نکنند اما اغلب می‌توانند علائم را به طور قابل‌توجهی کاهش دهند و راه رفتن را آسان‌تر کنند.
افتادگی پا باعث دشواری در بلند کردن قسمت جلوی پای شما می شود، بنابراین هنگام راه رفتن ممکن است روی زمین کشیده شود. این مسئله می تواند باعث شود هنگام راه رفتن ران خود را بالا بیاورید، گویی از پله ها بالا می روید (راه رفتن پلکانی)، به پا کمک می کند کف زمین را پاک کند.
این راه رفتن غیرمعمول ممکن است باعث شود با هر قدم پای خود را به زمین بکوبید. در برخی موارد، پوست بالای پا و انگشتان شما بی حس می شود. بسته به علت ، افتادگی پا می تواند روی یک یا هر دو پا تأثیر بگذارد. چند مورد از رایج‌ترین نشانه‌های اولیه افتادگی پا عبارتند از:
- کاهش توده عضلانی
- عدم تعادل یا زمین خوردن به صورت مکرر
- بی‌حس شدن پا
- از دست دادن حواس در پا یا دست
- تغییر در راه رفتن، مانند بیشتر بالا بردن پا و یا چرخش پا از لگن هنگام راه رفتن
افتادگی پا در اثر ضعف یا فلج عضلات درگیر در بلند کردن قسمت جلوی پا رخ می دهد. دلایل افتادگی پا ممکن است شامل موارد زیر باشند:
شایعترین علت افتادگی پا ، فشرده شدن عصبی در پای شما است که عضلات درگیر در بلند کردن پا (عصب پرونئال) را کنترل می کند. این عصب همچنین می تواند در طی جراحی تعویض مفصل ران یا زانو آسیب ببیند ، که ممکن است باعث افتادگی پا شود.
آسیب ریشه عصب - "عصب گیره" - در ستون فقرات نیز می تواند باعث افتادگی پا شود. افرادی که دیابت دارند بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات عصبی هستند که با افتادگی پا همراه است.
اشکال مختلف دیستروفی عضلانی ، یک بیماری ارثی است که باعث ضعف عضلانی پیشرونده می شود ، می تواند به افتادگی پا کمک کند. سایر اختلالات مانند فلج اطفال یا بیماری Charcot-Marie-Tooth نیز می تواند تاثیرگذار باشد.
اختلالاتی که بر نخاع یا مغز تأثیر می گذارند - مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) ، مولتیپل اسکلروزیس یا سکته مغزی - ممکن است باعث افتادگی پا شوند.
از آنجایی که ام اس ارتباط بین مغز و بدن را مختل می‌کند، مشکلات مربوط به اعصاب شایع هستند. احساس بی‌حسی و یا مورمور شدن در اندام‌ها اغلب اولین نشانه‌های بیماری ام اس است. مشکلات سیستم عصبی می‌توانند به عوارض جدی‌تری تبدیل شوند. افتادگی پا نتیجه ضعف در ماهیچه تیبیالیس قدامی است که توسط عصب پرونئال عمیق کنترل می‌شود.
مشکلات راه رفتن مرتبط با افتادگی پا می‌تواند با دیگر علائم بیماری ام اس بدتر شود. ممکن است بی‌حسی در پاهای افراد مبتلا به ام اس چنان شدید شود که در حس کردن سطح زمین و یا این که پاهایشان نسبت به زمین در کجا قرار دارند، دچار مشکل شوند. این حالت آتاکسی حسی نامیده می‌شود. آتاکسی یک مشکل کنترل ماهیچه است که از هماهنگی حرکت جلوگیری می‌کند.
بسیاری از علائم ام اس می‌تواند باعث مشکل در راه رفتن شود. حس کلی خستگی که با ام اس همراه است باعث خستگی ماهیچه‌های پا می‌شود. همچنین اسپاسم در ماهیچه‌های پا می‌تواند به مشکلات راه رفتن بیفزاید. حتی بدون افتادگی پا هم، راه رفتن می‌تواند برای افراد مبتلا به ام اس چالش برانگیز باشد.
عصب پرونئال ماهیچه هایی را که پای شما را بلند می کنند کنترل می کند. این عصب در نزدیکی سطح پوست شما در کنار زانوی شما که نزدیک به دست شما است ، قرار دارد. فعالیت هایی که این عصب را فشرده می کنند می توانند خطر افتادگی پا را افزایش دهند. نمونه های آن عبارتند از:
- پاها را روی هم انداختن. افرادی که به طور عادی پاهای خود را روی هم می اندازند می توانند باعث ایجاد فشار در عصب پرونئال بالای پای خود شوند.
- زانو زدن طولانی مدت. مشاغلی که شامل چمباتمه زدن یا زانو زدن طولانی مدت است - مانند چیدن توت فرنگی یا کاشیکاری کف - می توانند باعث افتادگی پا شوند.
- گچ گرفتن پا. گچ های پلاستری که مچ پا را محصور کرده و دقیقاً زیر زانو ختم می شوند ، می توانند به عصب پرونئال فشار وارد کنند.
افتادگی پا معمولاً در معاینه بدنی تشخیص داده می شود. پزشک شما را در حال راه رفتن تماشا کرده و از نظر ضعف عضلات پا را بررسی می کند. وی همچنین ممکن است بی حسی در قسمت ران شما و بالای پا و انگشتان شما را بررسی کند.
آزمایشات تصویربرداری
افتادگی پا گاهی به دلیل رشد بیش از حد استخوان در کانال نخاع یا تحت فشار تومور یا کیست روی عصب زانو یا ستون فقرات ایجاد می شود. آزمایشات تصویربرداری می تواند به تشخیص دقیق این نوع مشکلات کمک کند.
- اشعه ایکس: در اشعه ایکس ساده از میزان کم تابش برای تجسم توده بافت نرم یا ضایعه استخوانی استفاده می شود که ممکن است باعث ایجاد علائم در شما شود.
- سونوگرافی: این فناوری که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی استفاده می کند ، می تواند کیست یا تومورهای عصب را بررسی کند یا تورم عصب ناشی از فشرده سازی را نشان دهد.
- سی تی اسکن: این مورد تصاویر اشعه ایکس را که از زوایای مختلف گرفته شده است ترکیب می کند و نماهای مقطعی ساختارهای بدن را تشکیل می دهد.
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این آزمایش از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق استفاده می کند. MRI به ویژه در تجسم ضایعات بافت نرم که ممکن است باعث فشرده سازی عصب شود بسیار مفید است.
آزمایشات عصبی
الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی فعالیت الکتریکی در عضلات و اعصاب را اندازه گیری می کنند. این آزمایشات می توانند ناخوشایند باشند ، اما در تعیین محل آسیب در امتداد عصب آسیب دیده مفید هستند.
درمان افتادگی پا بستگی به علت آن دارد. اگر علت با موفقیت درمان شود ، ممکن است افتادگی پا بهبود یابد یا حتی از بین برود. اگر علت درمان نشود ، افتادگی پا می تواند دائمی باشد. برای مثال، درمان یک دیسک فتق شده ممکن است باعث از بین رفتن افتادگی پا شود. اما جراحی ستون فقرات ممکن است مشکل را برای افراد مبتلا به ام اس حل نکند. درمان افتادگی پا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
انواع مختلفی از ارتزها، مانند آتل‌ها و اسپلینت‌ها، در دسترس هستند. برخی از آن‌ها در کفش‌ها و برخی دیگر در اطراف قوزک پا و یا نزدیک زانو پوشیده می‌شوند. یکی از ابزارهایی که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارتز قوزک پا (AFO) است. این وسیله به نگه داشتن پا در زاویه ۹۰ درجه کمک می‌کند.
در حالی که این ارتز می‌تواند به بهبود راه رفتن شما کمک کند، ممکن است استفاده از آن برای مدت طولانی باعث ایجاد احساس ناراحتی و ناخوشایندی در شما شود. برای استفاده از این ارتز به یک کفش بزرگ‌تر برای جای دادن آتل نیاز دارید.
ورزش هایی که عضلات پا را تقویت می کنند و به شما کمک می کنند دامنه حرکتی را در زانو و مچ پا حفظ کنید ، ممکن است مشکلات راه رفتن همراه با افتادگی پا را بهبود بخشند. تمرینات کششی به ویژه برای جلوگیری از سفتی پاشنه بسیار مهم است.
تحریک الکتریکی هنگام راه رفتن می‌تواند به کاهش علائم افتادگی پا کمک کند. این درمان همچنین به عنوان تحریک الکتریکی کاربردی (FES) نیز شناخته می‌شود. دستگاه‌های کوچکی که در نزدیکی زانو بسته شده، به حرکت پا پاسخ می‌دهند و پالس‌های الکتریکی ملایمی را به عضله می‌فرستند تا به حرکت درست آن کمک کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ نشان داد که درمان AFO و FES راه رفتن افراد مبتلا به افتادگی پا را به طور موثری بهبود می‌بخشد.
اگر ارتز و یا فیزیوتراپی به اندازه کافی شرایط را مدیریت نمی‌کنند، چندین راه حل جراحی وجود دارند که می‌توانند کمک کنند، از جمله:
- انتقال تاندون: این جراحی شامل انتقال تاندونی است که معمولاً به قسمت دیگری از پا می رود و به جای آن به سمت بالای پا هدایت می‌شود تا جایگزین تیبیالیس قدامی شود.
- اتصال به قوزک پا: این نوع جراحی، پا و مچ پا را به هم متصل می‌کند تا بار از روی عضلات اطراف برداشته شود. با این حال، این روش انعطاف‌پذیری قوزک پا را کاهش می‌دهد.
- پیوند یا انتقال عصبی: این روش بر تعمیر اعصاب آسیب‌دیده با جایگزین کردن مجدد با اعصاب سالم متمرکز شده است.
- تعدیل فشار کنار اعصاب: این عمل جراحی برای درمان گیر افتادگی عصب پرونئال (یک علت شایع افتادگی پا) و کاهش فشار بر روی عصب به کار می‌رود.
- تعدیل فشار کمری: این نوع روش فشار روی اعصاب پایین کمر را کاهش می‌دهد. این جراحی معمولا شامل برداشتن بخش‌های کوچکی از استخوان‌ها از مهره یا دیسک‌های ستون فقرات است.
تمام جراحی‌ها ریسک دارند، پس مهم است که از پزشک خود در مورد تمام روش‌های درمانی سوال کنید. اگر می‌خواهید عمل جراحی انجام دهید، حتما خطرات، مزایا و نتایج بلند مدت انتخاب خود را درک کنید.
بسیاری از تمرین‌هایی که برای افتادگی پا انجام می‌شوند می‌توانند به راحتی به علائم بیماری کمک کنند و به شما کمک کنند که حرکت خود را دوباره به دست آورید.
بالا آوردن پا
- ابتدا در یک وضعیت ثابت بنشینید. (بر روی یک صندلی پاهای خود را بیاویزید یا در حالت نشسته پاهای خود را دراز کنید)
- پای ضعیف‌تر خود را بر روی پای قوی‌تر قرار دهید.
- از پای قوی‌تر خود استفاده کرده و پای ضعیف‌تر را بالا بیاورید و سپس آن را به آرامی پایین ببرید.
- ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
کشش و رهایی مچ پا
- ابتدا در یک وضعیت ثابت بنشینید.
- پای ضعیف‌تر را بر روی پای قوی‌تر قرار دهید.
- دست خود را بر روی پا قرار دهید و از آن به آرامی برای حرکت دادن پا به بالا و پایین استفاده کنید، و در حین انجام حرکت قوزک پا را عمود بر کف زمین نگاه دارید.
- ۱۰ بار تکرار کنید.
چرخاندن مچ پا به داخل و خارج
- پای ضعیف‌تر خود را روی زمین قرار دهید، به آرامی لبه بیرونی پا را بالا ببرید، و سپس آن را پایین بیاورید.
- سپس، سعی کنید لبه داخلی پا را بلند کرده و به آرامی آن را پایین بیاورید.
- هر تمرین را ۱۰ بار تکرار کنید. (در تصویر زیر فقط تمرین چرخاندن مچ پا به خارج نمایش داده شده است)
بالا آوردن مچ پا
- ابتدا در یک وضعیت ثابت بنشینید.
- پای ضعیف‌تر خود را روی پای قوی‌تر قرار دهید.
- دست خود را بر روی پا قرار داده و از آن به آرامی برای حرکت دادن پا به سمت ساق پا کمک گرفته و به آرامی مچ پای خود را به سمت بالا خم کنید.
- ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
مقدار زمان لازم برای بهبودی افتادگی پا می‌تواند بسته به علت عارضه و شدت آسیب به اعصاب مربوطه متفاوت باشد. آسیب عصبی ممکن است در عرض تنها حدود ۳ ماه بازیابی شود در حالی که از دست دادن نورون ناشی از ام اس ممکن است به ۱۲ ماه زمان نیاز داشته باشد.
برخی از اعصاب ممکن است هرگز به طور کامل التیام پیدا نکنند و باعث شوند که این مساله دائمی شود. علائم بهبودی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بهبود تعادل
- افزایش قدرت و یا توده عضلانی
- کاهش کرختی و بی‌حسی
- کاهش گرفتگی
از آنجا که افتادگی پا می تواند خطر لغزش و افتادن شما را افزایش دهد ، رعایت این موارد احتیاط آمیز در اطراف خانه خود را در نظر بگیرید:
- همه سطوح را از موارد شلوغ پاک نگه دارید.
- از استفاده از فرش های لیز خودداری کنید.
- سیم های برق را از مسیرهای رفت و آمد دور کنید.
- اطمینان حاصل کنید که اتاق ها و راه پله ها از نور کافی برخوردار هستند.
- نوارهای فلورسنت را در قسمت بالا و پایین راه پله ها قرار دهید.
-
چی چیزی باعث افتادگی پا در هر دو پا می‌شود؟
اگر چه افتادگی پا معمولا تنها یک پا را درگیر می‌کند اما می‌تواند در برخی موارد بر هر دو پا نیز تاثیر بگذارد. این امر ممکن است در اثر آسیب به اعصاب پرونئال مشترک در هر دو پا ایجاد شود، که می‌تواند در طول روش‌های جراحی ویژه‌ای رخ دهد. آسیب‌های نخاعی و بیماری‌های سیستمیک نیز می‌توانند باعث افتادگی پا شوند.
-
افتادگی پا چه قدر معمول است؟
افتادگی پا یک نشانه مرتبط با بسیاری از بیماری‌های مختلف است. به عنوان مثال، تخمین زده می‌شود که تقریبا ۲۰ درصد افراد بعد از سکته مغزی، حدود ۲۳ درصد کسانی که دیسک فتق شده دارند و یا اشخاصی که در ریشه عصبی L۵ دارای نقص هستند، این مشکل را داشته باشند. با این حال، در حال حاضر هیچ تحقیقی در مورد شیوع کلی افتادگی پا در جمعیت عمومی وجود ندارد.
-
آیا می شود با پایی که دچار افتادگی می‌باشد، راه رفت؟
افتادگی پا باعث مشکلاتی در راه رفتن می‌شود، از جمله تغییر در راه رفتن، و عدم تعادل و یا افتادن مکرر. وسایل کمکی برای راه رفتن مانند آتل‌ها، اسپلینت‌ها می‌توانند به بهبود حرکت کمک کنند. یکی دیگر از روش‌های مؤثر در بهبود راه رفتن افراد مبتلا به عارضه‌ی افتادگی پا، تحریک الکتریکی کاربردی یا FES می‌باشد.
-
چقدر طول می‌کشد تا افتادگی پا دائمی شود؟
افتادگی پا اغلب موقتی است و بسیاری از افراد در عرض چند ماه بهبود می‌یابند. با این حال، در برخی موارد می‌تواند دائمی باشد، به خصوص اگر از طریق مشکلاتی مانند آسیب شدید عصبی یا سکته بروز پیدا کند.
افتادگی پا می‌تواند نشانه مسائل دیگری باشد، که برخی از آن‌ها ممکن است جدی باشند. به همین دلیل مهم است اگر افتادگی پا را تجربه کردید برای تعیین علت و بهترین درمان با پزشک خود صحبت کنید.
افتادگی پا نشانه‌ای است که با مشکل بلند کردن قسمت جلویی پا مشخص می‌شود و می‌تواند منجر به مشکلات حرکتی شود. خوشبختانه، گزینه‌های درمانی متعددی وجود دارند، که ممکن است شامل ترکیبی از ارتز، فیزیوتراپی، و روش‌های جراحی باشند. با این حال، مهم است که به دنبال درمان زود هنگام برای افزایش شانس بهبودی باشید.
منبع: Healthline.com